Hoogstraat (5) (HS 7)
Bent u met uw rug naar Hoogstraat 47 gaan zitten? Dan heeft u nu het zicht op de panden Hoogstraat 40 t/m 44. Achter deze panden tot aan de Raamsteeg lag in het verleden een bolwerk (een verdedigingswerk). Hoe dat er uitzag kunt u zien op de stadsplattegrond van 1650, die hangt in de hal van het stadhuis. Dit bolwerk werd genoemd het bolwerk op het Raam of waarschijnlijk “Het Schippersverdriet”.
Nu moet ik u vertellen dat er in de Hoogstraat enkele weeshuizen geweest zijn. Daar zijn al diverse suggesties over geweest en daar wil ik graag mijn suggestie aan toevoegen. In 1582 besluiten B.S. en R. van Hasselt tot het oprichten van een weeshuis. Dit weeshuis stond in de Hoogstraat blijkens de kasboeken van het weeshuis, die nu nog aanwezig zijn. Deze kasboeken geven ongeveer de plaatsbepalingen weer. De onderwijzer van Hasselt, Pieter van Tol, schreef in een van deze boeken achterin (ca. 1746). “Te hebben wel gedaan, waar mijnes herten wensch, is ‘t nog niet zoo ‘t zouw, denkt dat ik ben een mensch”, volgens die boeken was er een weeshuis, met daarachter een wesenschuur met daarnaast een tweede weeshuis.
In de 17e eeuw wordt er gevraagd of er een borgerschildwacht bij het bolwerk achter ‘t weeshuis mocht staan. In 1660 blijkt er in de Hoogstraat een Wesensteeg te zijn. Dus voor een plaatsbepaling moeten we uitkijken naar een onbekende steeg in de Hoogstraat. Nu, die steeg was er. Die steeg liep dwars door de panden Hoogstraat 40 die er links van lag en Hoogstraat 42 (die er misschien later opgebouwd is) en 44 heen. In latere tijd (begin 1800) werd dit de Apothekersteeg genoemd.
Het weeshuis werd met alle bezittingen in 1797 aan de heer P.D. Suerdfeger verkocht. Van deze persoon viel niet veel te achterhalen, maar wel het volgende bericht: In 1803 verkochten de erfgenamen van burgemeester Gerrit Bode aan Reinier v.d. Vecht hun huis waar aan de ene zijde P.D. Suerdfeger woonde. Het pand van Reinier v.d. Vecht, was Hoogstraat 40, dus Hoogstraat 42 en 44 komen in aanmerking als Weeshuizen. Door de eeuwen heen moesten de bewoners van Hoogstraat 40 ook recht van uitgang aan de wezen betalen. Dit pand was aldoor familiebezit vanaf 1740. Eerst woonde er burgemeester Jacobus van Zuylen, later zijn schoonzoon burgemeester Gerrit Bode en later weer diens schoonzoon Reinier v.d. Vecht. Een familieportret hiervan (misschien wel in hun woning geschilderd) hangt in het gemeentehuis.
Links van dit huis ziet u een open ruimte. Dit kan kloppen. Naast het pand van burgemeester Van Zuylen stond vroeger een pand die “De Ekkelboom” heette. Dit pand werd afgebroken en er werden bomen geplant.
Naast het Weeshuis, rechts stond weer een pand, dat dienst deed als herberg, waar men de paarden kon uitspannen en verzorgen gezien de naam “De Roskam”. Hiernaast lag waarschijnlijk weer een pand dat “Het Witte Paard” heette. Het derde weeshuis lag waarschijnlijk bij de Keppelstraat.
In het verleden had een herbergier vaak bekendheid. Zo kon het gebeuren dat ze vaak belangrijke functies hadden. Vanaf ongeveer 1628 moesten de mensen in Hasselt een soort belasting betalen dat vuurstedengeld heette. Een erg handige belasting, want elk mens heeft wel stookwarmte nodig zodat ze een aanslag kregen voor het aantal vuursteden dat men had. Zo bleek dat De Roskam in het bezit was van Jan Wichers. Deze man is een tijdlang burgemeester geweest.
Zo, nu wil ik graag met u de Hoogstraat uitwandelen en zullen we de volgende keer eens een andere straat bekijken. Er is nog wel meer over de Hoogstraat te vertellen, maar er is nog niet voldoende bewijsmateriaal. Om u toch nog een naam van een huis uit de Hoogstraat te geven: dat was “De Klocke”. © Derk Westerhof
