Markt (1) (HS 17)
We verlaten nu de Nieuwstraat. Kijkt u onder het wandelen nog even naar links dan ziet u het pand Nieuwstraat 3. Hier woonde al vanaf het begin van de 19e eeuw het geslacht Galenkamp. Aan deze linkerzijde was vanaf de 17e eeuw een uitgang of pad naar de Nieuwstraat voor de bewoners aan de Ridderstraat.
Dan staan we nu aan het begin van de Markt. Tevens zijn we hiermee aangekomen bij één van de oudste gedeelten van de stad. In het verleden heette dat nog geen “Markt”. We zijn in het centrum van de stad en hoog boven alles is de kerk te zien. Zo is dat in verleden ook begonnen.
Het begon bij de kerk en met name bij het bestuur van de kerk, de bisschoppen van Utrecht. Daar richten de mensen zich tot en toe. De woningen staan dan ook gebouwd vanuit het middelpunt. Iets anders om met een variant op Rome te spreken: er zijn vele wegen die naar de kerk leiden. Bij de kerk als centrum kwamen alle hoofdstraten uit.
Bij de kerk werd ook een raadhuis gebouwd en als centraal punt kwam er uiteindelijk ook de markt. De 11e december 1357 schenkt Johan bisschop van Utrecht, aan Hasselt het recht van weekmarkt en drie vrije jaarmarkten. De markt kwam bij het raadhuis in het verleden nog geen markt genoemd blijkens het volgende in 1401. Elsebeen en Johan ter Toren schenken aan de Kerspelkerk een jaarrente van twee pond en aan de Heilige Geest een van één pond en een kwart wijn op midwinter ten behoeve van hen, die dan het H. Sacrament ontvangen, gaande uit de “hofstede” van Seijne Mulerds, gelegen naast Willem Scorde en de “steeg van het stadhuis”.
Tevens blijkt uit dit bericht dat alles in het centrum in die tijd nog niet volstond met burgerwoningen maar dat er ook nog boerderijen waren. In 1451 werd er een huis op een hofstede bij het raadhuis afgebroken. Zo moet er in het verleden veel drukte in het centrum geweest zijn. Veel kooplieden die daar hun waren aanprezen en hun verkoopkramen hadden. Al gauw waren er van overheidswege allerlei regelingen om het marktwezen in de hand te houden. Er werden marktmeesters aangewezen om toezicht te houden met name ook op de kwaliteit en de hoeveelheid van de goederen. In 1520 kwam er een keur op de verkoop van de vis, boter en gevogelte. Er kwam in 1627 een besluit betreffende het verkopen door vreemde kooplieden. Na de reformatie kwamen er vele protesten van de kerkenraad tegen het verkopen op zondag. De Markt moet ook onvredige tonelen te zien gegeven hebben zoals in 1582 toen het Raadhuis geplunderd werd.
Tot slot zal ik u nog een fragment uit die reformatieperiode geven: Een verklaring afgelegd voor de burgemeesteren van Hasselt: “houdende dat ten huize van Gerrit Lucasz, een soldaat, eene kaars willende hebben, deze hem een halve gaf, waarop de soldaat naar boven op zijne kamer gaande, aldaar ging staag pissen, en hij Gerrit Lucasz daarop zijn vleesch van de balken nam om voor te komen dat het niet zoude belekken”. © Derk Westerhof
