Markt (2) (HS 18)
Staat u nog aan het begin van de Markt met uw rug naar de Nieuwstraat? Over de huizen aan de Markt valt niet zoveel bijzonders te vertellen. Welke categorie inwoners de huizen gehad hebben kunt u wel raden. Wat zal er het meest nodig zijn in zo’n druk centrum?
Allereerst herbergen en plaatsen om de paarden te kunnen stallen. Aan de rechterzijde stonden aanvankelijk vier panden, waarvan er één ca. 1896 afgebroken is. Te beginnen bij de Hoogstraat achtereenvolgens met de benamingen: Het Rode Hart (Later Herderin), Het huis “De Halve Maan” en aan de Hofstraat het huis “De Zon”. Iets anders dat nodig was voor de verzorging der paarden was een smid. Verder woonden er aan de Markt veel winkeliers. In het pand hoek Nieuwstraat- Hofstraat woonde in het begin van de 19e eeuw een bakker en eveneens in die tijd in het pand hoek Nieuwstraat & Ridderstraat een herbergier en voerman.
Dan kijken we nu even naar het stadhuis. Hiervan zijn al vele beschrijvingen gegeven waaruit we er enkele zullen weergeven. Als u goed kijkt dan kunt u zien dat dit gebouw twee verschillende delen bevat. Een ouder gedeelte uit de 15e eeuw, het westelijk deel en een gedeelte uit de 16e eeuw het oostelijk deel. Het Raadhuis werd al genoemd in 1431 als het schepenhuis en in 1432 staat er een vermelding in het stadsboek dat “dat raadhuijs nijes vertimmerd werd”.
De ingang bevindt zich nu weer op de oorspronkelijke plaats met het wapen van Hasselt met het jaartal 1550. In het verleden had elke ambachtsmeester zijn eigen huismerk dat hij vaak bij zijn werk achterliet. In de stenen van het oostelijk deel van 1550 komt een steen voor met een uitgehouwen ster omgeven door een rand met opschrift 1575 o (sic).
Voor het oude westelijke deel heeft voor 1550 vermoedelijk het stadswijnhuis gestaan. Dit wijnhuis heeft een kelder gehad. Die kelder was een bron van vermaak in het verleden. Zo werd er vaak gedobbeld, maar er werden ook vaak hoge heren kwaad die er twist zochten en er in het verleden ook voor gestraft werden. Men mocht in de 15e eeuw wel diverse spelen doen, maar men moest dit wel melden. Men speelde meestal om een “gelach” (eten of drinken). Als spelen waren geliefd “sceten en ball slaen” en bij het kerkhof het “werpen mid ballen off cloten”. In 1431 werd bepaald dat er niemand “hogher wedden en sall dan 1 quarte wijns”.
De keldergewelven onder het stadhuis werden gebruikt als gevangenis. In het verleden was het in Hasselt moord en doodslag. Het stadsboek staat vol met misdaden. Het steken met lange messen, het gooien met kannen, glasen en stenen. Zo werden er in de 15e eeuw ook twee gezellen uit Bircmede (Berkum) gericht omdat zij de knecht van de schout hadden doodgeslagen.
Voor het gemeentehuis heeft een pomp gestaan. Hiervan maakten de huizen in de Hoogstraat en de Hofstraat gebruik. Als belasting moesten ze voor het gebruik geld betalen aan hiervoor aangestelde pompmeesters. Loopt u nu maar eens om het gemeentehuis heen om alles te bekijken, kijkt u ondertussen ook omhoog om een voorbeeld van een trapgevel te bekijken, misschien ziet u dan nog wel meer bijzonderheden. © Derk Westerhof
