Waterstand 1825: Canon geeft verkeerde informatie

Meten is weten! Werkgroep Hasselt ontdekt fout in historische Canon

De werkgroep Herdenking Watersnoodramp 1825 van de Historische Vereniging Hasselt heeft onlangs onderzoek gedaan naar de waterstanden van de stormvloed van 1825. Rien van der Stege, Gerben Zielman en Henk Poelarends hebben met professionele GPS apparatuur de hoogte opgemeten van peilmerken en van locaties waarvan de waterhoogte van de watersnoodramp van 1825 bekend is. In het gedenkboek van Ter Pelkwijk over de watersnood staat dat Hasselt op 4 februari 1825 vrijwel geheel overstroomde, alleen  enkele hoger gelegen huizen in de Ridderstraat en de Hoofdstraat bleven droog. Het vloedwater kwam op basis van Ter Pelkwijk en de door hen verrichte metingen in Hasselt tot ongeveer 2,90 m boven NAP.  De ramp veroorzaakte veel schade, echter zonder dat er één inwoner van Hasselt verdronken is. In de omgeving waren daarentegen veel doden te betreuren. In de gemeente Staphorst verdronken 21 mensen, waarvan het merendeel in het -lager gelegen-  Rouveen. 

In de Canon van Staphorst en talrijke andere online bronnen staat vermeld dat een merkteken op de toren van de Hervormde kerk te Rouveen de waterhoogte van de watervloed in 1825 aangeeft. Het gaat om een rechthoekig bronzen plaatje met een gleuf dat zich links van de ingang, op ca. 1,9 m boven straatniveau. Verrassende uitkomst van hun meting in Rouveen was dat dit merk 3,53 m boven NAP ligt en dus ruim 60 cm hoger dan verwacht zou mogen worden op basis van de het waterpeil in Hasselt.

Een verklaring voor dit verschil werd gevonden in verslagen van de Rijkswaterpassing 1875- 1885 onder leiding van L. Cohen Stuart . Uit deze verslagen blijkt dat dit merk in 1876 doelbewust op ongeveer 2.00 meter hoogte is aangebracht als onderdeel van een landelijk netwerk om overal de hoogte van het Amsterdamse Peil vast te leggen. Dit plaatje was een hoofdmerk en onderdeel van een meetlijn van Deventer naar Nieuwe Schans en geeft dus niet het waterpeil van de overstroming van 1825 aan. De tekst van de Canon zal dus ook aangepast moeten worden. 

Gepubliceerd op: 06-06-2024